Jeśli leżąc w łóżku przekręcasz się z boku na bok nie mogąc zasnąć, jest szansa, że przyczyną tego stanu rzeczy jest niewygodny materac, zbyt późna kolacja albo stresujący dzień. Bardziej prawdopodobne jest jednak to, że twoja bezsenność została wywołana zbyt długą ekspozycją na niebieskie światło. Jeśli chcesz mieć ciastko i zjeść ciastko, czyli dobrze się wysypiać i korzystać ze sztucznych źródeł światła (np. żarówek LED, ekranów telefonów będących przepełnionymi niebieskim spektrum) przed snem, zainwestuj w okulary blokujące niebieskie światło. W tym artykule dowiesz się jakie korzyści płyną z ich stosowania, czym różnią się poszczególne modele i co wziąć pod uwagę przy zakupie.
Spis treści
Okulary blokujące niebieskie światło
Ludzie co raz bardziej zdają sobie sprawę z tego jaki ukręcili na siebie bat w postaci sztucznych źródeł światła. Pojawiają się kolejne badania 1 potwierdzające negatywny wpływ sztucznego światła (łączy się je nawet z większym ryzykiem rozwoju nowotworów 2), których wyniki co raz częściej pojawiają się w mainstreamowych mediach.
Efektem tego jest rosnące zainteresowanie rozwiązaniami redukującymi szkody związane z wpływem niebieskiego światła (o którego szkodliwości możesz przeczytać więcej w artykule Dlaczego niebieskie światło niszczy twój sen?).
Jedną z najpopularniejszych, a zarazem najskuteczniejszych, metod radzenia sobie z oddziaływaniem sztucznego światła są specjalnie przeznaczone do tego celu okulary.
Okulary blokujące niebieskie światło posiadają specjalne szkła, zazwyczaj pomarańczowe lub czerwone. Blokują do 99% niebieskiego światła, część modeli wycina również zielone i fioletowe spektrum. Noszenie ich może pomóc w regulacji rytmu dobowego 3, walce z zaburzeniami snu 4 i poprawie jego jakości czy zwalczeniu jetlaga 5. Mają również pozytywny wpływ na zdrowie oczu, redukując ich zmęczenie 6. Są skuteczną odpowiedzią na zwiększającą się ilość niebieskiego światła w naszym otoczeniu.
Czy skoro noszenie ich jest takie korzystne, powinny cały czas gościć na naszym nosie? Na szczęście nie, jest nawet przeciwnie. Żeby to zrozumieć musimy poznać naszego wroga (ale w odpowiednich dawkach przyjaciela) – niebieskie światło.
Niebieskie światło – czemu powinniśmy na nie uważać?
Nie wszystko złoto co się świeci i nie wszystko białe co jest białe. Nie chodzi o kambodżańskie Rolexy, ani o Micheala Jacksona, ale o światło które dociera do naszych oczu. Czy słoneczne, czy z żarówki, składa się ono z nieskończonej liczby mniejszych pasm. Część jest widzialna, jako kolory np. zielony . Pozostałe, jak np. ultrafiolet i podczerwień – już nie.
Postrzeganie kolorów to indywidualna kwestia. Na przykład, afrykańskie plemię Himba nie wyróżnia barwy niebieskiej, który według nich jest odcieniem zielonego. Niektórzy ludzie widzą barwy szczęścia, niektórzy nie mają telewizora. Jednak światło to nie tylko indywidualne odczucia, a twarda fizyka. Według niej, każdy kolor ma odpowiadającą mu długość fali.
W zależności od długości fali wiązka światła potrafi wywoływać w nas inne reakcje biologiczne (emocjonalne pozostawmy na inny artykuł). Ostatnio Internet, głównie ten zza oceanu, huczy od pozytywnych opinii na temat wpływu światła czerwonego i podczerwonego. Sportowcy, modelki, biohakerzy (Dave Asprey, Ben Greenfield) i tzw. ludzie sukcesu naświetlając się panelami emitującymi takie światło przez kilkanaście minut dziennie, śpią lepiej, stymulują produkcję kolagenu, leczą rany, przyśpieszają regenerację mięśni i stawów etc. Również naukowcy wykazują pozytywny wpływ czerwonego światła na nasze ciało.
Dla kontrastu, niebieskie światło ma zły PR, poniżej dowiesz się dlaczego.
Wpływ niebieskiego światła na zdrowie oczu
Niebieskie światło męczy nasze oczy. Jesteśmy w stanie stwierdzić to po kilku godzinach korzystania z komputera. Badania naukowe wykazują, że nadmierna ekspozycja na niebieskie światło może prowadzić do wysuszania oka, rozwoju zaćmy czy uszkodzeń siatkówki. Jednocześnie jego eliminacja (np. za pomocą okularów blokujących niebieskie światło) pozwala oszczędzić tę część oka 7.
Wpływ niebieskiego światła na rytm dobowy
Niebieskie światło silnie oddziałowuje na rytm dobowy każdego organizmu, ponieważ jego ilość w świetle słonecznym jest zależna od pory dnia bardziej niż w przypadku pozostałych pasm (np. wspomnianego czerwonego). Maksymalne natężenie osiąga koło południa (im Słońce jest niżej tym więcej pasma niebieskiego jest filtrowane przez atmosferę, czerwone przechodzi przez nią dużo skuteczniej).
Dlatego ekspozycję na nie nasze ciało traktuje jako informację „teraz jest dzień”. Taka wiadomość skutkuje redukcją poziomu melatoniny (hormonu snu) i zwiększeniem poziomu kortyzolu (hormonu stresu). Jak się domyślacie, jeśli robimy to wieczorem, nie wpływa to najlepiej na nasz sen. A robimy to bardzo intensywnie, ponieważ niebieskie pasmo znajduje się w dużych ilościach w żarówkach LED i CFL oraz ekranach komputerów i telefonów.
Płynie z tego prosty wniosek, że jeśli chcemy się wysypiać powinniśmy zrezygnować z tych dobrodziejstw, wyjechać do USA i żyć z mormonami czytając książki przy świeczce w rytm odgłosu ubijania masła.
Alternatywnie, pozostaje nam wymienić wszystkie żarówki w domu na żarowe (mają bardzo mało niebieskiego pasma) i przy ich włącznikach zainstalować regulację jasności. Na telefonie i komputerze możemy zainstalować aplikacje redukujące ilość niebieskiego światła przez ich wyświetlacze.
Ewentualnie możemy zastąpić wszystkie te sposoby korzystaniem z okularów blokujących niebieskie światło.
Okulary jako ochrona przed niebieskim światłem
Jednym z podstawowych rozwiązań do ochrony przed niebieskim światłem są okulary blokujące. Nie jest to nowy wynalazek, aczkolwiek dopiero od ok. 10 lat przestał być narzędziem wykorzystywanym w laboratoriach i stał się produktem dla „normalnych ludzi”.
Jednym z czołowych propagatorów takiego podejścia jest Dave Asprey, znany głównie jako założyciel Bulletproof, ale również firmy TrueDark, specjalizującej się w produkcji okularów blokujących niebieskie światło. Dave zamierza żyć 180 lat, stosowanie okularów po zmroku jest jednym z elementów jego strategii mającej na to pozwolić. Efektywny sen to podstawa zdrowia i długowieczności.
Co daje noszenie okularów blokujących niebieskie światło?
Blokowanie niebieskiego światła za pomocą okularów powinna przynieść następujące korzyści:
- poprawa jakości snu – broniąc się przed niebieskim światłem ze sztucznych źródeł, synchronizujemy nasz rytm dobowy z wpływem Słońca i Księżyca. Nasze ciało wydziela więcej melatoniny w godzinach wieczornych, kiedy jej potrzebujemy, dzięki czemu szybciej zasypiamy i lepiej śpimy.
- redukcja zmęczenia oczu
- zwiększona energia i skupienie – lepszy sen przekłada się na większą wydajność
- redukcja stanów zapalnych – zwiększony poziom melatoniny przekłada się na zmiejszenie stanów zapalnych w organizmie
- lepsze samopoczucie i proaktywne nastawienia do zdrowia – stajemy się proaktywni względem negatywnych bodźców płynących naszego otoczenia, skutecznie bronimy się przed nimi, co przekłada się na większą wiarę w siebie. Brzmi jak truizm, ale duży sukces składa (nasze zdrowie) się z małych sukcesów (np. wycięcie niebieskiego światła)
Jakie okulary blokujące niebieskie światło wybrać?
Na rynku dostępnych jest wiele modeli okularów blokujących niebieskie światło. Oprócz różnic w postaci kształtu czy materiału wykonania podstawowym parametrem jest współczynnik blokowania niebieskiego światła. Ten waha się od kilku – kilkunastu procent dla okularów pokrytych powłoką blokującą niebieskie światło do praktycznie 100% w przypadku okularów posiadających ciemne, czerwone szkła. Im niższy ten wskaźnik tym okulary mają jaśniejsze szkła, dzięki czemu wyglądamy w nich „normalniej”, ale tym mniejszych korzyści będzie doświadczać nasz wzrok i ciało. Idealnie jest mieć 2 pary okularów blokujących. Jedną z delikatniejszym filtrem na dzień, przede wszystkim do pracy z komputerem. Drugą, z mocniejszym, na godziny wieczorne i nocne.
Okulary wymienione poniżej posortowane są według parametru mocy filtrowania niebieskiego światła. Wszystkie posiadają również filtr UV.
Okulary z filtrem niebieskiego światła
Okulary takie różnią się od zwykłych okularów wyłącznie posiadaniem specjalnej powłoki filtrującej niebieskie światło. Redukuje ona poziom niebieskiego światła o ok. kilkanaście procent. Powłoka ta jest dość cienka, więc ich szkła są praktycznie neutralne, bardzo lekko zmieniając obraz w stronę barwy żółtej. Jest to dobry wybór jeśli pracujemy dużo z komputerem w ciągu dnia, pozwalają one zredukować zmęczenie oczu, jednak ich wpływ na rytm dobowy jest praktycznie niezauważalny ze względu na słabą redukcję niebieskiego światła.
Okulary blokujące niebieskie światło (lekko żółte)
Takie okulary blokują niebieskie światło na poziomie ok. 40%. Ich szkła są praktycznie przezroczyste, z lekką domieszką żółtej barwy. Zalecane są do użytku dziennego. Stanowią dobry wybór dla osób, chcących chronić oczy i rytm dobowy przed negatywnym wpływem sztucznego światła, ale jednocześnie nie chcą zwracać na siebie uwagi, lub zależy im na dobrym odwzorowaniu kolorów.
Jednym z modeli jest TrueDark Daywalker Transition.
Okulary blokujące niebieskie światło (żółte)
Takie okulary blokują niebieskie światło na poziomie ok. 70%. Stanowią dobry kompromis pomiędzy wyglądem, a ochroną przed niebieskim światłem. Nadają się do użytku dziennego, ale również wieczorem dadzą naszym oczom (i hormonom) wytchnienie. Dodatkowo, przy wieczornym korzystaniu z komputera, możemy wspomóc okulary w walce z niebieskim światłem, uruchomiając na nim program taki jak F.lux (na macu możemy skorzystać z trybu Night Shift). Możemy być wtedy raczej spokojni o nasz sen.
Okulary blokujące niebieskie światło (pomarańczowe)
Takie okulary potrafią blokować praktycznie całe niebieskie spektrum (nawet 98%). Ze względu na ich moc, najlepiej stosować je wieczorem. W ciągu dnia mogą jednak przynieść ulgę zmęczonym oczom. Dlatego jeśli chcemy posiadać tylko jedną parę okularów najlepiej zainwestować w model o takiej charakterystyce.
Jednym z najczęściej wybieranych modeli jest Uvex Skyper. Są to okulary ochronne do zastosowań przemysłowych, zaadaptowane przez społeczność biohakerską jako obrona przed niebieskim światłem. Oprócz futurystycznej estetyki, oferują użytkownikowi 98% blokady niebieskiego światła. Ich zaletą jest możliwość regulacji zauszników, lekkość i wygoda oraz cena. Minusem może być chyba jedynie wygląd, dość mocno zwracają uwagę.
Na amerykańskim Amazonie możemy kupić je w cenie ok. 10$ za parę. Przy zamówieniu 4 par tych okularów wychodzi jakieś 70zł za sztukę, wliczając przesyłkę.
Osobiście je posiadam i polecam. Dzięki nim lepiej śpię, a jak trzeba, jestem w stanie pracować do późna, ponieważ moje oczy są mniej zmęczone.
Okulary blokujące niebieskie światło (czerwone)
Są to najbardziej ekstremalne okulary blokujące dostępne na rynku. Poza niebieskim, blokują również zielone i fioletowe pasmo (które również, w pewnym stopniu, oddziałowują na produkcję melatoniny). Takie okulary idealnie sprawdzają się wieczorem, np. przy czytaniu książki.
Przykładem są TrueDark Twilight, które blokują 95% światła poniżej 590nm (czyli również zielone pasmo).
Fitovery i nakładki na okulary blokujące niebieskie światło
Jeśli nosisz okulary korekcyjne, możesz zaopatrzyć się w tzw. fitovery, czyli okulary które zakładasz na okulary. Dzięki temu jesteś w stanie chronić się przed niebieskim światłem nie rezygnując z komfortu ostrego widzenia.
Alternatywę dla fitoverów stanowią nakładki na okulary.
Wnioski?
Jak widać, rożne okulary do różnych zastosowań. Wszystkim nowicjuszom w temacie okularów blokujących niebieskie światło polecam zakup Uvexów Skyper, ze względu na niską cenę i bardzo dobry wskaźnik tłumienia niebieskiego światła, a co za tym przełożenie na lepszy sen i zdrowie oczu. Gdy po kilku tygodniach stwierdzicie, że ten zakup był strzał w dziesiątkę, możecie zastanowić się nad kupnem bardziej ekstremalnych okularów na wieczór lub na dzień. Jeśli nie macie wady wzroku, to lepiej dać sobie spokój z kupnem okularów z powłoką blokującą niebieskie światło, ponieważ efekty są minimalne. Ja aktualnie korzystam z Uvexów Skyper, ale myślę już o kolejnym zakupie. Będą to pewnie TrueDark Daywalker, ponieważ Uvexy raczej nie nadają się do chodzenia po mieście, przynajmniej bez zwracania uwagi.
Podsumowanie
Podsumowując, jeśli nie testowaliście jeszcze okularów blokujących niebieskie światło polecam zrobić to jak najszybciej. Podziękują wam za to wasze oczy, ale przede wszystkim będziecie się lepiej wysypiać (i to w krótszym czasie). Zatem ich zakup przełoży się na lepsze zdrowie i samopoczucie oraz poprawę waszych efektów, na każdym polu.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5473809/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3002207/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27322730
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30410784
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27322730
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26065349
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5854379/
